Operacja bariatryczna zmniejszenia żołądka - operacyjne leczenie otyłości

Chirurgia otyłości

Otyłość jest chorobą cywilizacyjną, a opisywana była od starożytności. Hipokrates pisał „otyłość jest nie tylko sama w sobie chorobą, ale stanowi także zwiastun wielu innych chorób” jego obserwacje dziś znajdują potwierdzenie. Otyłość prowadzi do szeregu poważnych chorób, będących jej bezpośrednim następstwem, są to: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu II, dna moczanowa, miażdżyca, niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Tkanka tłuszczowa nie jest tylko magazynem energii dla ludzkiego ciała, wytwarza ona również hormony, które powodują zaburzenia miesiączkowania oraz mogą być przyczyna niepłodności.

Wiadome jest, że nie jest tylko problemem estetycznym. U osób cierpiących na otyłość patologiczną znacznie wzrasta ryzyko przedwczesnej śmierci.

Bariatria

Jest to dział chirurgii zajmujący się leczeniem otyłości jest to dziedzina prężnie rozwijająca się od lat 60 ubiegłego wieku. Chirurgia bariatryczna jako jedyna jest skuteczną metodą leczenia chorób wywołanych przez nadmiar masy ciała, takich jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca.

Przez zmianę objętości żołądka oraz anatomii przewodu pokarmowego dochodzi do przerwania błędnego koła regulacji hormonów przewodu pokarmowego, dzięki czemu zmniejszony jest apetyt, a uczucie sytości utrzymuje się dłużej. Dochodzi także do zmian metabolizmu cukrów oraz tłuszczy w organizmie. Operacje bariatryczne mogą być wykonywane na różny sposób. W prowadzonym przez nas ośrodku w Łodzi stosuje się np. by-pass. Dobór metody jest zawsze indywidualny w przypadku każdego pacjenta.

Wskazania do zabiegu

W chwili obecnej badania jasno pokazują, że nie ma lepszej drogi dla leczenia otyłości, zwłaszcza powikłanej cukrzycą typu drugiego, niż kompleksowa opieka łącząca chirurgię, psychodietetykę i fizykoterapię.

Narodowe badanie w Szwecji, które pokazało znaczącą remisję cukrzycy o ponad 70% w grupie, która poddała się zabiegowi operacyjnemu w porównaniu do grupy leczonej tradycyjnie, gdzie efekty nie przekroczył 10%. Badania Koreańskich uczonych z 2019 r. pokazały podobną zależność, z tym że oceniano utratę masy ciała po 5 latach, gdzie w grupie chirurgicznej było to 25% w porównaniu do 3% bez zabiegu operacyjnego.

Wskazania do leczenia bariatrycznego są następujące:

Otyłość III st. (BMI > 40 kg/m2)
Otyłość II st. (BMI 35–40 kg/m2) oraz jedna z chorób powiązanych z otyłością: cukrzyca t. II, nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia, zespół bezdechu sennego, niepłodność żeńska w tym związana z zespołem policystycznych jajników, choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego oraz niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
Otyłość I st. (BMI 30,0–34,9 kg/m2) i cukrzycą typu II, w razie utrzymywania się hiperglikemii mimo stosowania leków doustnych oraz insuliny – wskazanie względne.

Typy operacji bariatrycznych

Zbilansowana dieta oraz umiarkowane ćwiczenia fizyczne są najlepszą formą odchudzania, jednak po przekroczeniu pewnej granicznej wagi (najczęściej przy wskaźniku BMI > 40 kg/m2) powrót do szczupłej sylwetki udaje się tylko u 2-5% otyłych pacjentów. Według badań ma to związek z przestawieniem się szlaków metabolicznych organizmu w błędne koło regulacji, które jest możliwe do przełamania dzięki chirurgii bariatrycznej proponowanej w naszym ośrodku w Łodzi.

Najważniejszą korzyścią płynącą z operacji zmniejszenia żołądka jest 90% redukcja ryzyka przedwczesnego zgonu na skutek chorób powiązanych z otyłością takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu II, choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia, udar mózgu.

Dodatkowo udowodniono, że prawidłowo wykonany zabieg bariatryczny pozwala zmniejszyć insulinooporność, a nawet całkowicie wyleczyć cukrzycę typu II, co zmniejsza ryzyko wystąpienia groźnych następstw tej choroby.

Każda operacja zmniejszenia żołądka powoduje bardzo duży i długookresowy ubytek masy ciała. Lekarz z naszego ośrodka w Łodzi ściśle analizuje każdy przypadek i dobiera na tej podstawie odpowiednią dla pacjenta metodę bariatryczną. Tego typu działania chirurgiczne wiążą się też ze stosowaniem, niekiedy do końca życia, ściśle określonej diety.

By-pass żołądkowy

Za pomocą laparoskopu wytwarza się w górnej części żołądka niewielki zbiorniki połączony z jelitem cienkim. Efektem jest to, że już niewielkie ilości pożywienia dają uczucie sytości;

Opaska żołądkowa

Wykonana z silikonu, nakładana jest na żołądek. W ten sposób rozdziela go na dwie części. Pacjent je tylko tyle, ile może pomieścić pierwsza część żołądka wydzielona opaską. Metoda, od której obecnie odchodzi się ze względu na obserwowane późne powikłania oraz niską skuteczność ok. 30% w okresie pięcioletnim;

Balon żołądkowy

Przy użyciu endoskopu do żołądka wprowadza się silikonowy balonik z solą fizjologiczną w określonej pojemności. Daje on uczucie sytości i tym samym pacjent zjada zdecydowanie mniej. Metoda ta zalecana jest jako przygotowanie do właściwej operacji bariatrycznej u pacjentów otyłych.;

Mankietowa resekcja żołądka

Polega na wycięciu fragmentu żołądka i pozostawieniu mniej więcej 30% jego objętości. Mieści się w nim ok. 150 ml pokarmu. W wyniku tej metody operacyjnego leczenia otyłości narząd nie wydziela już hormonu pobudzającego łaknienie;

Wyłączenie żółciowo-trzustkowe

To operacja bariatryczna, którą przeprowadza się bardzo rzadko ze względu na duże niedobory witaminowe po operacji. Polega na wycięciu 2/3 żołądka. Jelito cienkie dzieli na trzy części, z czego dwie łączą się z trzecią, tworząc kształt litery 'Y’. Pierwsza z nich prowadzi do żołądka i przez nią przechodzi trawiony pokarm. Druga łączona jest z przewodami żółciowymi i jej funkcja polega na transportowaniu soków trawiennych. Trzecia część odpowiedzialna jest za trawienie.

Jak przygotować się do operacji bariatrycznej?

Proces przygotowania do operacji bariatrycznej w naszej klinice w Łodzi trwa zazwyczaj ok. 3. miesięcy. W tym okresie choremu zaleca się dietę niskokaloryczną, zmianę rytmu przyjmowania posiłków i spożywanie małych porcji (5-6 w ciągu dnia) oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Lekarz również zbiera wywiad dotyczący trybu życia, sytuacji rodzinnej i nałogów pacjenta. Pacjent powinien także zaprzestać palenia tytoniu ze względu na duże ryzyko powikłań oddechowo-krążeniowych występujące u palaczy po zabiegu.

Podczas przygotowywania chorego do operacji zmniejszenia żołądka ważne jest rozpoznanie wszystkich chorób towarzyszących otyłości, aby zminimalizować ryzyko powikłań zarówno podczas zabiegu, jak i w okresie pooperacyjnym. Jeśli np. chory cierpi na frakcję wyrzutową serca i niewydolność oddechową, wówczas czasowo wprowadza mu się balon żołądkowy. Często otyłości towarzyszą także schorzenia dermatologiczne oraz inne. Zdarza się, że w takich sytuacjach okres wyczekiwania na operację bariatryczną może się nieco wydłużyć aż do momentu wyleczenia wszystkich stanów zapalnych.

Przeciwskazania do przeprowadzania operacji zmniejszenia żołądka

Aby możliwe było zmniejszenie żołądka u chorych, nie mogą wystąpić określone przeciwwskazania. Przeprowadzane przez nas w Łodzi operacje bariatryczne nie są zalecane w przypadku pacjentów cierpiących na:

zaawansowaną nieleczoną depresję,
choroby psychiczne takie jak: schizofrenia, zaburzenia osobowości, bulimia,
ciężką niewydolność krążeniowo-oddechową,
żylaki przełyku,
zaburzenia hematologiczne,
nowotwory,

jak również u osób uzależnionych od narkotyków lub alkoholu.

Operacja bariatryczna, balon żołądkowy